برنامه ریزی موفق
تعریفهای متفاوتی از برنامهریزی وجود دارد اما بهترین و سادهترین تعریف آن عبارت است از:
برنامهریزی فرایندی برای رسیدن به اهداف است.
به عبارت دیگر کارها و فعالیتهایی که باید به صورت منظم و پیوسته صورت پذیرند تا ما به اهدافمان برسیم.
برای اینکه به خوبی بتوانید با مفهوم برنامهریزی اصولی آشنا شوید، توصیه میکنم حتما مقاله مفصل برنامه ریزی چیست را بخوانید. در این مقاله تمام نکات و تکنیکهای لازم را بیان کردهایم.
اهمیت یادگیری این مهارت
برای اینکه بتوانید در زندگی به اهداف و خواستههایتان برسید، لازم است برنامهای برای آینده داشته باشید. البته هیچ کس نمیتواند برای تکتک لحظات آینده خود برنامه بچیند و مطمئن باشد که میتواند بهطور تمام و کمال آنها را محقق سازد. اما این کار لازمه رسیدن به زندگی بهتر است. زیرا در غیر این صورت نمیدانید مسیر را درست طی کردهاید یا اشتباه و کجای مسیر ایستادهاید.
بخشی از این موفقیت با طرحریزی و داشتن برنامهای مشخص، قابل دستیابی است. باید بتوانید به خوبی به این سوال پاسخ دهید که چگونه برنامه ریزی کنیم .
فواید داشتن برنامه مشخص در زندگی این است که میتوانید:
- فرد موفقی در جامعه شوید،
- به اهدافتان برسید،
- فشارهای ذهنیتان را کاهش دهید،
- استرس روزانه خود به دلیل انجام نشدن تمام کارهایتان برطرف کنید،
- اعتماد به نفستان را افزایش دهید،
- به دلیل رسیدن به خواستههای خود احساس رضایتمندی را تجربه کنید،
- به ارتقا شغلی برسید،
- و… .
امام علی ع فرمودند:
نداشتن برنامه صحیح در زندگی نیازمندی و فقر به بار میآورد.
در مقاله اهمیت برنامه ریزی در زندگی میتوانید بیشتر به اهمیت برخورداری از این مهارت پی ببرید.
برای شروع ابتدا باید گامهای لازم را بشناسید تا به موفقیت برسید. در ادامه به بیان گامهای اساسی میپردازیم.
نمونه جدول برنامه ریزی کارهای روزانه افراد موفق
در ادامه برای ما جدولی درست کردیم ک نشان دهنده برنامه ریزی کارهای روزانه افراد موفق می باشد با ما همراه باشید.
چگونه برنامه ریزی کنیم تا موفق شویم؟
برای اینکه بتوانید با یادگیری اصول این مهارت به موفقیت برسید، گامهای زیر را به ترتیب انجام دهید. اجرای این گامها به شما کمک میکنند تا برنامهای قابل اجرا و متناسب با تواناییها و اهدافتان بنویسید.
پیشنهاد میکنم از همین ابتدا، برگه و قلم در کنارتان داشته باشید تا بتوانید آموزشها را همزمان پیش ببرید. در این صورت میتوانید به هر چالشی که برخورد کردید، در کامنتها از ما بپرسید.
1)شناخت خود
قبل از هر کاری ابتدا سعی کنید به خودشناسی برسید. به این معنی که به شناخت کاملی از تواناییها، استعدادها و مهارتهایتان دست پیدا کنید. در این صورت میتوانید برنامهای بنویسید که اجرای آن برای شما راحتتر بوده و با رسیدن به هر موفقیتی، انرژی لازم برای ادامه راه را به دست آورید.
ممکن است شما در برنامه روزانه خود کاری را بنویسید که انجام آن از عهده شما خارج است و یا زمان زیادی را از شما تلف میکند. این اتفاق به دلیل عدم خودشناسی رخ میدهد و یکی از مهمترین دلایل عمل نکردن به انجام برنامهها است.
برای مثال ممکن است شما بخواهید نقاشی را بهطور حرفهای بیاموزید و از همان ابتدای کار برای آن طرحریزی کنید، وسیله بخرید و کلاس بروید. اما اصلا به این نکته توجه نکنید که آیا استعداد یادگیری این مهارت را دارید یا نه. در نتیجه اگر در یادگیری این مهارت استعداد لازم را نداشته باشید و بعد از صرف زمان و هزینه به نتیجه مطلوبتان نرسید، این باور در شما شکل میگیرد که توانایی یادگیری هیچ مهارتی را ندارید و در انجام هر کاری شکست میخورید.
2)انواع روش های برنامه ریزی
دومین اقدام برای داشتن برنامه ریزی موفق این است که لیست کاملی از اهدافتان را بنویسید. هر آنچه در ذهنتان وجود دارد و میخواهید به آن برسید را باید روی کاغذ بیاورید. سعی کنید همه چیز را بنویسید، حتی اهدافی که رسیدن به آنها را غیر ممکن میدانید.
یک نکته مهم را باید به یاد داشته باشید، نوشتن لیست اهداف در یک مرحله انجام نمیشود. ممکن است در طول روزهای آینده کارها و اهداف دیگری را نیز به یاد بیاورید. بنابراین آنها را به لیست کارهایتان اضافه کنید.
برایان تریسی در فصل اول کتاب قورباغهات را قورت بده نوشته است: «شفافسازی احتمالا مهمترین بخش کارایی شخصی است. اصلیترین دلیل اینکه بعضیها کارهای بیشتری را در کمترین زمان به انجام میرسانند، این است که آنها کاملا از اهداف و خواستههایشان خبر دارند، کارهایشان را با اطمینان انجام میدهند و از همه مهمتر از مسیرشان منحرف نمیشوند.»
راهکار
طوفان فکری انجام دهید. به این صورت که لازم است 20 دقیقه در مکانی ساکت بنشینید و به دور از گوشی همراه، وسایل ارتباطی و عوامل حواسپرتی به اهدافتان فکر کنید و تمامی موارد را بنویسید. در طول روز هم هر چیزی که به ذهنتان آمد را به لیست اضافه کنید.
برای یادگیری این تکنیک، مقاله طوفان فکری را با دقت مطالعه کنید.
3)تقسمیمبندی کارها
در گام سوم کارهایی که نوشتهاید را به سه دسته تقسم کنید:
- الف-کارهایی که خودتان باید انجام دهید،
- ب-کارهای که میتوانید به دیگران واگذار کنید،
- ج-و کارهایی که به کلی باید حذف کنید.
دراین مرحله کارهایی که باید انجام دهید، شفاف و واضح شده و بخشی از آنها نیز حذف میشوند. در نتیجه لیست شما کوتاهتر شده و تنها کارهای پر اهمیتتر باقی خواهند ماند.
4)برای داشتن هفته ای موفق چگونه برنامه ریزی کنیم
چهارمین اقدامی که برای برنامه ریزی موفق باید انجام دهید، اولویتبندی کردن کارها است. انجام صحیح اولویتبندی کارها در طول روز، هفته، ماه و سال باعث پیشرفت و رشد سریع شما میشود. در این بخش میتوانید کارها را به چهار دسته تقسیم کنید:
1.کارهای اورژانسی: این کارها را کارهای مهم و فوری مینامند. به این معنی که کارها به مرحلهای رسیدهاند که باید به سرعت انجام شوند. برای مثال دندان درد دارید و باید به دندانپزشک مراجعه کنید. افرادی که کارهای اورژانسی را به موقع انجام میدهند، بیشتر از سایر افراد، موفق هستند.
2.کارهای ذکاوتی: این کارها، مهم و غیرفوری هستند. اگر می خواهید در زندگی موفق شوید و به خواستههایتان برسید، باید این بخش از کارها را بیشتر انجام دهید مانند آموزش دیدن، مطالعه کردن و… .
افراد بسیار موفق و باهوش در این دسته قرار میگیرند، زیرا در موقعیتهای خاص میتوانند بهتر از دیگران عمل کنند. به این دلیل که هر کاری را قبل از اینکه نیاز داشته باشند، میآموزند و میتوانند زودتر از دیگران از فرصتهای پیش آمده، استفاده کنند. اما دیگران در مواجهه با هر فرصتی، در ابتدا مجبور میشوند به یادگیری مهارتهای لازم روی بیاورند.
3.کارهای بطالتی: این دسته از کارها، غیر مهم و فوری هستند. انجام این کارها باعث هدر رفتن زمانتان میشود مانند پاسخ دادن به اغلب تماسهای تلفنی و یا پرداخت قبوض. این قبیل کارها را میتوان به راحتی به دیگران واگذار کرد و به انجام کارهای مهمتر پرداخت.
4)کارهای حماقتی: این دسته از کارها، غیر مهم و غیر فوری هستند. کارهایی که برای فرار از کارهای ضروری روزمره انجام میشوند. مانند چک کردن بیدلیل گوشی همراه، نگاه کردن به فیلمهای بیمحتوا و… . این نوع کارها را حماقت مینامیم زیرا به جز اتلاف وقت هیچ سود دیگری ندارند.
نکته مهم
نکته اول در اولویتبندی کردن کارهایتان این است که رویاپردازی را کنار بگذارید و کارهایی را در اولویت قرار دهید که انجامشان برای شما ممکن باشند.
دومین نکتهای که باید به آن توجه کنید این است که برخی از افراد تمایل دارند به تمام اهدافی که برای خود تعیین کردهاند، به یکباره برسند و در نتیجه برای تمام آنها برنامه میچینند. بنابراین نکته دومی که باید رعایت کنید این است که این ذهنیت را از خود دور کنید و اهداف مهمتر را در اولویتهای بالاتر قرار دهید.
5)نوشتن لیستی از محدودیتها
یکی دیگر از گامهای برنامه ریزی موفق ، پیشبینی محدودیتها و مشکلات است.
برای اینکه بتوانید در برخورد با موانع و مشکلات عملکرد مناسبی داشته باشید، لیستی از محدودیتها و موانعی که بر سر راهتان وجود دارند را بنویسید. سپس در مقابل هر کدام بنویسید که در مواجهه با آنها باید چه عملکردی داشته باشید.
برای مثال به این فکر کنید که در نیمه راه انجام دادن کارهایتان به هزینهای بیش از آنچه در نظر گرفتهاید، نیاز پیدا کنید. سپس بنویسید که اگر این اتفاق افتاد شما چگونه میتوانید این مقدار پول را تهیه کنید. میتوانید وام بگیرید، از دیگران قرض کنید و… .
بهتر است چندین راهکار برای حل هر مشکل یادداشت کنید تا حداقل یکی از آنها موثر واقع شوند.
6)چگونه برنامه ریزی کنیم :چک لیست روزانه
بهطور حتم کارهایی هستند که باید به صورت روزانه آنها را تکرار کنید، چه کارهای مربوط به منزل و چه کارهای مربوط به کسب و کاری که به آن مشغول هستید.
برای انجام این کارها چک لیستی جداگانه درست کنید تا بتوانید برنامههای روزانه را بهتر بنویسید و در انجام آنها موفقتر عمل کنید. زیرا در این صورت به خوبی میدانید که انجام کارهایی که بهطور روزانه انجام میدهید، به چه اندازه زمان نیاز دارند.
در معرفی کتاب چک لیست، میتوانید با این مفهوم بهتر آشنا شوید.
7)پیدا کردن 20 درصدیها
قانون 20/80 که توسط ویلفرد پارتو مطرح شده است، یکی از مفیدترین قوانین مدیریت زمان است. این قانون به صورت زیر تعریف میشود:
80 درصد موفقیتهایی که در کارهایتان به دست میآورید، حاصل 20 درصد از فعالیتهای شما هستند.
برای مثال 80 درصد از درآمد یک فروشنده، حاصل فروش 20 درصد از اجناسش است .
از این قانون در نوشتن برنامههای روزانه نیز میتوانید استفاده کنید. به یاد داشته باشید که تنها 20 درصد از کارهای شما باعث رشد بیشترتان میشوند. بنابراین در برنامهریزیهای روزانه بیشتر باید به 20 درصد اول اهمیت داده و زمان بیشتری را به آنها اختصاص دهید.
20درصدیها را از کجا پیدا کنیم؟
برای یافتن 20 درصدیها کافی است به بررسی فعالیتهای گذشته خود توجه کنید. یکی از مهمترین فواید نوشتن کارهای روزانه، پیدا کردن 20 درصد از کارهای مهمتر است. با یافتن آنها میتوانید به پاسخ این سوال برسید که چگونه برنامه ریزی کنیم تا موفق شویم.
برای مثال اگر شما 10 کار را در دفترچه یادداشت خود بنویسید و آنها را اولویتبندی کنید، 2 مورد اول جزو 20 درصدیهای مهم هستند.
استفن کاوی، نویسنده، تاجر و سخنران انگیزشی آمریکایی معتقد است: «اگر نردبان را روی دیوار مناسب تکیه نداده باشید، هر قدمتان روبه بالا سریعتر شما را به نقطه اشتباه نزدیک میکند.»
8)شروع روز با کارهای مهم
کارها و فعالیتهای روزانه خود را با انجام مهمترینها آغاز کنید. افرادی که لیست کارهایشان را مینویسند اما از کارهای کوچک شروع می کنند، در پایان روز پیشرفت زیادی نخواهند داشت. این دسته از افراد با اینکه در طول روز کارهای بسیاری را انجام میدهند اما پیشرفت زیادی ندارند. زیرا کارهایی که جزو 20 درصد مهم هستند را انجام ندادهاند و به انجام کارهایی پرداختهاند که سادهتر و لذتبخشتر بودهاند.
لازم است بدانید زمانی که ابتدای روز را به انجام کارهای کوچکتر میپردازید، انرژی کافی برای انجام کارهای مهمتر را ندارید و بدون شک آنها را انجام نمیدهید. این نکته را بدانید که ذهن تنبل ما دوست دارد کارهای ساده و پیشپا افتاده را انجام دهد تا کارهای مهمتر و سختتر را.
البته برخی از افراد نیز تصور میکنند که انجام کارهای کوچکتر و سادهتر به آنها کمک میکند تا کارهای بیشتری را در طول روز انجام دهند. اما از این موضوع مهم غافل هستند که برای رسیدن به اهداف باید به کارهایی که در اولویت قرار دارند، پرداخته شود.
کارهای روزانه خود را با انجام کارهای مهم شروع کنید.
9)در نظر گرفتن پیامدها
گام مهم بعدی، در نظر گرفتن پیامد انجام کارها است.
قبل از نوشتن و انجام هر کاری ابتدا از خودتان بپرسید که اگر این کار را انجام دهم چه پیامدی برای من دارد و اگر آن را انجام ندهم چه پیامدی؟ این کار باعث میشود تا به اهمیت کارهایی که قرار است انجام دهید، بیشتر پی ببرید و به انجام کارهایی در طول روز بپردازید که پیامدهای مثبت زیادی برای شما دارند.
قانون کارایی اجباری میگوید: «هرگز وقت کافی برای انجام همه کارها نیست، ولی همیشه وقت کافی برای انجام مهمترین کارها هست.»
10)چگونه برنامه ریزی کنیم تا موفق شویم :استراحت کردن
در برخی از مواقع، افراد برنامههای خود را به گونهای مینویسید که انگار آدم آهنی هستند و هیچ کاری به جز انجام برنامههای روزانه خود ندارند. نوشتن برنامه به این صورت کاملا اشتباه است. زیرا باعث میشود تنها در چند روز اول که انرژی بالایی دارید، به انجام تمام برنامه پایبند بمانید و بعد از گذشت چند روز از ادامه راه منصرف شوید.
در برنامهریزیهایتان حتما زمانی برای استراحت و تفریح در نظر بگیرید تا انرژی و توان لازم برای ادامه راه را به دست آورید. در غیر این صورت بعد چند روز از ادامه راه منصرف خواهید شد.
11)پاداش دادن به خود
در صورتی که توانستید برنامههایتان را با موفقیت انجام دهید و به اهدافتان برسید، باید به خودتان پاداش دهید. نکتهای که در پاداش دادن باید حتما به آن توجه کنید این است که مقدار پاداش اصلا مهم نیست، اما تعداد آن مهم است.
یعنی به جای اینکه برای مثال در یک مرحله یک کیلو شکلات به خودتان پاداش بدهید، این کار را در 10 مرحله دهید. اینگونه اثرگذاری پاداش بیشتر است. در پاداش دادن هم به سراغ خرید وسایل گرانقیمت نروید تا بتوانید با رسیدن به موفقیت بعدی، بار دیگر به خودتان پاداش دهید.
12)چگونه برنامه ریزی کنیم :تحلیل کردن
در پایان روز، هفته، ماه و سال کارها و فعالیتهایتان را تحلیل کنید و علت انجام دادن یا انجام ندادن آنها را بررسی کنید. این امر در ادامه مسیر به شما کم قابل توجهی میکند. زیرا میتوانید کارهای اشتباهی که انجام دادهاید را بشناسید و از انجام مجدد آنها دوری کنید و تمام زمانتان را به انجام کارهایی اختصاص دهید که تاکنون آنها را انجام داده و به موفقیت رسیدهاید.
یک مثل قدیمی هست که میگوید: «یک متر، یک متر جلو رفتن کار سختی است ولی سانتیمتر به سانتیمتر جلو رفتن مثل آب خوردن است.»
تلاش کنید که حداقل سانتیمتر به سانتیمتر جلو بروید. در جا زدن و یا به عقب بازگشتن، اشتباهترین کار ممکن است.
13)تعیین زمان
نکته و گام مهم در آموزش برنامه ریزی موفق این است که سعی کنید با زمان پیش بروید. به این معنی که برای انجام تمام کارهایی که در لیست خود نوشتهاید، باید زمان شروع و پایان تعیین کنید.
این کار باعث میشود تا:
- به موقع کارهایتان را به پایان برسانید،
- بدانید برای انجام کارهایتان چقدر زمان لازم دارید،
- با خیالی آسوده و بدون استرس کارها را انجام دهید،
- برنامه انعطافپذیرتری داشته باشید (بتوانید زمان انجام کارهایتان را جابجا کنید)،
- در حین انجام یک کار به انجام کارهایی که حواستان را پرت میکنند، نپردازید (مانند چک کردن شبکههای اجتماعی و یا تماس گرفتن با دیگران)،
- و… .
نکته مهم
بدون شک در ابتدا برایتان سخت است که برای انجام کارهایتان زمان در نظر بگیرید و بنویسید که برای انجام هر کاری چقدر زمان نیاز دارید. برای اینکه به درستی زمان تعیین کنید، در حین انجام کارها حواستان به زمانی که صرف میکنید، باشد.
با این کار به خوبی میدانید که برای انجام هر کاری به چقدر زمان نیاز دارید.
14)چگونه برنامه ریزی کنیم :تعیین تاریخ
اگر برنامه بلند مدتی برای رسیدن به اهداف و خواستههایتان در نظر دارید، باید تاریخی برای انجام هر کدام از برنامهها و کارهایی که نوشتهاید، تعیین کنید.
با تعیین تاریخ انجام شدن کارها، به درستی میدانید که باید چه کاری را تا چه زمانی انجام دهید و به سراغ کارهای بعدی بروید. این کار شما را سریعتر به خواستهها و اهدافتان میرساند و در نتیجه از انجام کارهای مهمتر غفلت نمیکنید.
اگر تاریخ تعیین نکنید، ممکن است زمان خود را صرف انجام کارهایی کنید که شما را از برنامهها و اهدافتان دور میکند. برای مثال اگر تعیین نکنید که برای امتحانی که در پیش دارید، چقدر فرصت دارید و باید چه کتابهایی را مطالعه کنید، در شب امتحان مطالب نخوانده زیادی خواهید داشت.
15)نوشتن زمان تلف شده
همه ما در طول روز زمانهایی را صرف انجام کارهای بیهوده میکنیم. کارهایی که انجامشان را دوست داریم و به نوعی باعث میشوند تا از انجام کارهای اصلی فرار کنیم. مانند:
- سر زدن به شبکههای اجتماعی به مدت طولانی،
- تلفن زدن به اطرافیان و زیاد صحبت کردن،
- دیدن برنامههای بیمحتوا و تکراری تلویزیون،
- بازی کردن با گوشی همراه (چون همیشه در دسترس است)،
- و… .
بنابراین یکی دیگر از مهمترین کارها و آموزشهایی که باعث میشود برنامه ریزی موفق داشته باشید این است که زمان تلف شده در طول روز را یادداشت کنید. تنها کافی است یک روز کامل را به این کار اختصاص دهید تا به نتیجه مطلوبتان برسید. در پایان روز به خوبی متوجه خواهید شد که هر روز چقدر زمان تلف شده دارید.
با پی بردن به زمانهای تلف شده و استفاده بهینه از آنها، شکایتی از کم آوردن زمان در پایان روز نخواهید داشت.
16)چگونه برنامه ریزی کنیم :توجه به انرژی خود
ویژگیها و تواناییهای افراد با یکدیگر یکسان نیست. این جمله را هیچ وقت فراموش نکنید. زیرا در برخی از مواقع بدون توجه به این موضوع، برنامهریزیهای خود را طبق برنامهریزیهای دیگران و افراد موفق انجام میدهید.
برای مثال ممکن است فرد موفقی را ببینید که هر روز صبح راس ساعت 5 از خواب بیدار میشود. نباید تصور کنید که تنها سرخیزی باعث موفقیت او شده و شما نیز تصمیم بگیرید از فردا به جای 10 صبح، 5 صبح بیدار شوید.
باید به تواناییها و ویژگیهای خود بهطور کامل آگاه باشید و بدانید چه زمانی در طول روز انرژی بالایی دارید. شاید در ابتدای صبح انرژی لازم برای کار کردن را نداشته باشید ولی شب انرژی بالایی برای فعالیت کردن و پرداختن به کارهایتان داشته باشید.
راهحل
اگر نمیدانید در چه ساعاتی از روز انرژی بالایی دارید، به مدت چند روز تا یک هفته به میزان انرژیتان در طول روز دقت کنید. بررسی کنید که در چه ساعتی از روز بازدهی بالایی دارید و کارهایتان را به خوبی و با دقت کافی انجام میدهید.
ساعتها را در برگه یا گوشی همراهتان یادداشت کنید تا بتوانید در پایان، به نتیجه و زمان درستی دست پیدا کنید.
بعد از دانستن زمان طلایی، کارهای مهمی که در اولویت قرار دارند را در آن زمان بنویسید و انجام دهید (همان کارهایی که در 20 درصد قرار میگیرند). در این صورت به خوبی میتوانید زمانی که انرژی بالایی دارید، به انجام کارهای مهم و اساسیتان در طول روز بپردازید.
آموختن گامهای بیان شده در این مقاله شما را صد در صد به موفقیت نمیرسانند. زیرا در طول نوشتن برنامهها و اجرای آنها اشتباهاتی انجام میدهید که برنامههایتان را با شکست مواجه میکنند. در مورد این اشتباهات در بخش بعدی توضیحاتی را ارائه دادهایم.
چگونه برنامه ریزی کنیم برای درس خواندن؟
زمانی که با برخی از افراد در مورد نوشتن برنامهها و نظم صحبت میکنیم، میگویند «من یادگیری این مهارت و استفاده از آن را دوست ندارم».
با شنیدن این حرف نباید تعجب کنیم. زیرا دوست داشتن یا نداشتن این مهارت، مانند هر مهارت دیگری به ویژگیهای شخصیتی افراد مربوط میشود. ممکن است برخی از افراد:
- نتوانند در یک چهارچوب مشخص برای انجام کارهایشان قرار بگیرند و ترجیح بدهند سر فرصت و بدون عجله به انجام کارهایشان بپردازند،
- انگیزه لازم برای انجام کارها را ندارند و به همین دلیل تمایلی برای سر وقت انجام دادنشان ندارند. زیرا هدفی در زندگی ندارند تا برای رسیدن به آن تلاش کنند. آینده برای این افراد در هالهای از ابهام وجود دارد،
- کمالگرا بوده و از دیدن برنامههای انجام نشده و یا نیمه تمام در پایان روز حالشان بد شود. چون افراد کمالگرا دوست دارند هر کاری را بهطور صد در صد و عالی انجام دهند،
- خاطره خوبی از نوشتن برنامهها و انجام کارهایشان به این شکل نداشته باشند. برای مثال ممکن است به یاد دوران درس و کنکور و دانشگاه بیافتند،
- مشکل اهمالکاری و به تعویق انداختن کارهایشان را داشته باشند. این افراد بعد از مدت زمان کوتاهی با حجمی از کارها و برنامههای انجام نشده و نیمهتمام روبهرو میشوند،
- و… .
اگر شما نیز این تصور را دارید، نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که بهانههای الکی را کنار بگذارید و ریشه علاقه نداشتن به یادگیری این مهارت را در وجودتان پیدا کنید. سپس برای رفع آن به دنبال راهحل و کمک گرفتن از دیگران باشید.
مرسی از شما دوستان ک مارا تا پایان این مقاله همراهی کردید امیدواریم از این مقاله استفاده کاملو برده باشید خوشحال میشیم نظر هاتونو با ما به اشتراک بگزارید و بگید دوست دارید در باره چه موضوعی براتون آموزش بدیم، همچنین میتوانید برای خواندن مقالات و آموزش های بیشتر به بخش مقالات مراجعه کنید.